Gevolgen van de eigen bijdrage in de Wmo

In den lande is er discussie of de eigen bijdrage Wmo leidt tot zorgmijding. Dat blijkt ook uit cliëntervaringsonderzoeken die BMC voor gemeenten heeft uitgevoerd. Diverse gemeenten hebben de veronderstelling van zorgmijding als gevolg van de eigen bijdrage getoetst in deze onderzoeken.

De meeste gemeenten vragen een eigen bijdrage voor zorg en ondersteuning van de Wmo. Het grootste deel van deze eigen bijdrage gaat naar Wmo-voorzieningen. Over deze eigen bijdrage ontstaat steeds meer discussie. Zo zou deze mogelijk leiden tot ‘zorgmijding’, dat wil zeggen dat mensen afzien van zorg vanwege de eigen bijdrage.

De invloed van de eigen bijdrage

In diverse door BMC uitgevoerde kwalitatieve onderzoeken in gemeenten, met name onderzoeken naar het wegvallen van de vraag van inwoners, is vanuit interviews naar voren gekomen dat ongeveer een derde van de uitval ontstaat door een te hoge eigen bijdrage.

In extra vragen, toegevoegd aan de vragenlijst van het cliëntervaringsonderzoek, is enkele respondenten gevraagd of de eigen bijdrage die zij aan het CAK moeten betalen een reden is om af te zien van hulp of ondersteuning. Bijna de helft van de cliënten geeft aan dat de eigen bijdrage van invloed is op hun zorggebruik. Daarbovenop geeft nog eens ruim een derde van de cliënten aan dat dit het geval is als de eigen bijdrage wordt verhoogd. 5% denkt erover om van de ondersteuning af te zien en 7% heeft dit daadwerkelijk gedaan.

Andere gemeenten hebben de vraag net anders geformuleerd, zij hebben aan respondenten gevraagd of de eigen bijdrage invloed heeft op de keuze om gebruik te maken van ondersteuning. Van de 1.509 cliënten die deelnamen aan het onderzoek geeft bijna de helft aan dat de eigen bijdrage invloed heeft op het in de toekomst wel of niet gebruikmaken van zorg of ondersteuning. Daarbij is de bekendheid met inkomensondersteunende maatregelen gering. Van de respondenten is minder dan een derde op de hoogte van deze regelingen. Dezelfde groep respondenten is de vraag voorgelegd in hoeverre zij goed financieel kunnen rondkomen. Slechts 40% van deze cliënten gaf aan dat dit het geval is.

Stapeling

Naast de eigen bijdrage bij Wmo-voorzieningen is er voor een deel van de inwoners ook sprake van een combinatie (stapeling) van landelijke en lokale ontwikkelingen en maatregelen. Landelijke inkomenseffecten zijn bijvoorbeeld de jaarlijkse verhoging van het eigen risico voor de zorgverzekeraar en de premieverhogingen. Daarbij zijn verlichtende regelingen, zoals de Wtcg (Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten) en de CER (Compensatieregeling Eigen Risico), met de decentralisaties komen te vervallen. De effecten van stijgende kosten en afnemende dekking en tegemoetkomingen kunnen in de nabije toekomst tot meer zorgmijding leiden.

Oplossingen

Aan de effecten van de eigen bijdrage op zorggebruik wordt steeds meer aandacht besteed. Zo heeft het kabinet recentelijk € 50 miljoen aan het Gemeentefonds toegevoegd, met als doel het verlagen van de eigen bijdrage voor Wmo-voorzieningen. Daarnaast hebben gemeenten zelf diverse mogelijkheden om de hoogte van de eigen bijdrage aan te passen:

• verlagen van de minimaal per huishouden te betalen eigen bijdrage;

• verhogen van het grensinkomen vanaf waar de eigen bijdrage inkomensafhankelijk is;

• verlagen van het inkomensafhankelijke tarief;

• doorgeven van lagere (fictieve) kostprijzen voor eigenbijdrageplichtige voorzieningen;

• vaststellen van een plafondbedrag eigen bijdrage per huishouden.

Daarnaast kunnen gemeenten cliënten compenseren voor de eigen bijdrage. Zij kunnen via bijzondere bijstand een tegemoetkoming bieden aan zorggebruikers of binnen de collectieve zorgverzekering een bepaling opnemen dat eigen bijdragen voor Wmo-voorzieningen (tot een bepaald maximumbedrag) kunnen worden gedeclareerd.

Tip! Wilt u meer weten over de gevolgen van en mogelijke zorgmijding door de eigen bijdrage voor de inwoners van uw gemeente? Voeg dan vragen toe aan het cliëntervaringsonderzoek Wmo of laat verdiepende interviews uitvoeren. Zie ook: Impactanalyse eigen bijdragen Wmo.

Meer informatie

Voor meer informatie of een (vrijblijvende afspraak) kunt u contact met ons opnemen via telefoonnummer (033) 496 52 00 of via het contactformulier.