Gemeenten en provincies krijgen ruim € 5 miljard voor uitvoering klimaat- en energiebeleid

Minister Jetten van Klimaat en Energie heeft vandaag - op 1 november 2022 - de Klimaatnota aangeboden aan de Tweede Kamer. In dit artikel gaat BMC-adviseur Erwin Ormel in op wat dit financieel betekent voor gemeenten.

In het regeerakkoord van het kabinet Rutte IV is afgesproken dat er een Klimaat- en transitiefonds  van € 35 miljard wordt ingesteld voor het verwezenlijken van een groene industriepolitiek en het verduurzamen van de gebouwde omgeving. De Klimaatnota, die minister Jetten van Klimaat en Energie op 1 november 2022 aan de Tweede Kamer heeft aangeboden, geeft aan hoe het kabinet dit geld de komende jaren gaat besteden. Van het bedrag van € 35 miljard is € 5,38 miljard gereserveerd voor uitvoeringskosten van gemeenten, provincies en regionale samenwerkingsorganisaties. Hierbij gaat het om personele en bijbehorende materiële kosten.

Hoe wordt de ruim € 5 miljard verdeeld?

Vooruitlopend op het uitbrengen van de Klimaatnota heeft de regering al bekend gemaakt hoe het bedrag van € 5,38 miljard precies wordt verdeeld. Hiermee wil het kabinet gemeenten, provincies en regionale samenwerkingsorganisaties voldoende vertrouwen geven om structureel te investeren in de uitvoeringscapaciteit van de klimaatopgave. De verdeling van de middelen ziet er als volgt uit:

In een eerder BMC-artikel concludeerden we al dat de voortgang van de energietransitie gebaat zou zijn met een duidelijk zicht op structurele middelen. Het geld dat het Rijk beschikbaar stelt is namelijk vaak incidenteel, wat een langetermijnplanning lastig maakt. Met deze reeks hoopt het Rijk dit bezwaar te ondervangen.

€ 12 miljoen voor de RES-regio’s

Voor de proceskosten van de regio’s die zich bezighouden met de Regionale Energiestrategie, de zogenoemde ‘RES-regio’s’, komt jaarlijks € 12 miljoen beschikbaar. Net als eerdere jaren wordt dit bedrag uitgekeerd door middel van een decentralisatieuitkering. Het bedrag voor 2023 wordt uitgekeerd met de meicirculaire 2023. 

Uitkeringen gemeenten en provincies via brede doeluitkering

Het Rijk keert de gelden voor 2023, 2024 en 2025 uit via een brede doeluitkering. Dit is een soort (bestedingsgebonden) specifieke uitkering. Gemeenten hoeven hiervoor geen aanvraag in te dienen.

€ 750.000 per jaar voor gemiddelde gemeente

Er is een verdeelsleutel ontwikkeld. Op basis hiervan is het budget voor 2023 bepaald. De verdeling voor latere jaren, als het macrobudget nog verder toeneemt, wordt nog verder uitgewerkt. Wel is al duidelijk dat gemeenten ook in latere jaren in principe minimaal het bedrag krijgen uitgekeerd dat ze in 2023 ontvangen. Voor een gemiddelde gemeente van 40.000 inwoners gaat het om een bedrag van ongeveer € 750.000 per jaar. Daarbij geldt dat de financiering in de toekomst deels zal aansluiten bij de klimaatplannen van gemeenten. Er wordt nog gekeken of een deel van de middelen gestort wordt in het BTW-compensatiefonds.  

Het kabinet heeft de voorgenomen verdeling per gemeente in een aparte brief bekendgemaakt. Hiermee kunnen gemeenten en provincies een meerjarige aanpak opstellen voor de uitvoering van hun klimaat- en energiebeleid. Dit betekent dat gemeenten en provincies zich niet alleen moeten buigen over de vraag hoe ze deze middelen gaan uitgeven. Minstens zo belangrijk is de vraag hoe ze de uitvoering gaan organiseren. BMC kan gemeenten op dit vlak met raad en daad bijstaan.

Meer weten?

Als partner van overheden, regio's en publieke organisaties werkt BMC volop aan de energietransitie. Samen werken we aan het versterken van bestuurskracht, samenwerkingskracht en realisatiekracht. Zo ontwikkelden we onder meer energie-agenda’s op gemeentelijk en provinciaal niveau. Ook zijn we actief (geweest) in zes van de dertig RES-regio’s. Wilt u meer weten over hoe BMC u bij de energietransitie kan ondersteunen of wilt u vrijblijvend een afspraak maken? Bekijk dan onze webpagina over de energietransitie of neem contact op met een van onze adviseurs.