BMC en OpenEmbassy leiden statushouders op tot inburgeringsconsulent

De verantwoordelijkheid voor de inburgering van nieuwkomers ligt sinds 1 januari 2022 op het bord van gemeenten. Veel gemeenten zetten graag inburgeringsconsulenten met een migratieachtergrond in. Deze groep begrijpt de uitdagingen en levenssituatie van inburgeraars. De werving van die groep blijkt echter lastig. BMC brengt hier verandering in door een groep ervaringsdeskundigen een jaar lang te begeleiden en op te leiden tot inburgeringsconsulent.

‘We verwachten een tekort aan inburgeringsconsulenten’, begint Bert Peterse, managing consultant bij BMC. ‘De nieuwe Wet inburgering kent meer taken voor de gemeente. De benodigde persoonlijke aandacht vraagt om een lagere caseload per inburgeringsconsulent. Ook kende de introductie van de nieuwe wet haperingen en opstartproblemen. Tegelijkertijd zullen de komende jaren meer vluchtelingen asiel aanvragen en uiteindelijk als statushouders in gemeenten komen wonen. Het is een logische conclusie dat de vraag naar inburgeringsconsulenten zal toenemen.’

Werving van deelnemers met migratieachtergrond is lastig

Ervaring speelt een steeds grotere rol in de uitvoering. Dat geldt ook bij de uitvoering van de Wet inburgering. Weten wat het is om je vanuit een ander land in Nederland te vestigen is een meerwaarde, zien ook gemeenten. Tegelijkertijd hebben gemeenten hoge verwachtingen van de competenties en vaardigheden van aankomend consulenten. Dat is begrijpelijk, maar het gevolg daarvan is dat de wens om ervaringsdeskundige consulenten in te zetten niet strookt met de consulenten die daadwerkelijk aan het werk zijn. 

Dit ervaart ook Joop Koch, teamleider van Ferm Werk, de uitvoeringsorganisatie van de gemeenten Woerden, Bodegraven-Reeuwijk, Oudewater en Montfoort voor de Participatiewet en de Wet sociale werkvoorziening. ‘Het is steeds lastiger om opgeleide inburgeringsconsulenten te vinden. We dragen graag bij aan de opleiding van nieuwe consulenten. Bovendien werken we zo direct aan onze eigen doelstelling: zo veel mogelijk mensen in de regio aan een baan helpen en zo veel mogelijk bedrijven in de regio aan goede medewerkers helpen. Daar komt bij dat inburgeraars gebaat zijn bij ervaringsdeskundigen. Wie kan hen beter begeleiden dan deze mensen van BMC, die zelf het inburgeringstraject hebben doorlopen?’

Tegelijkertijd staan Nederlanders met een migratieachtergrond vaker langs de zijlijn van de arbeidsmarkt dan Nederlanders zonder migratieachtergrond. Onterecht, ze beschikken namelijk over de juiste vaardigheden en competenties. Peterse: ‘Er is vaak wel extra inzet nodig om dat potentieel te benutten. Maar met een mooi resultaat: iemand voorziet door werk in zijn eigen inkomen en onbenut talent komt beschikbaar voor de samenleving. Iets dat zeker in een krappe arbeidsmarkt broodnodig is.’

BMC en OpenEmbassy ontwikkelen opleidingstraject inburgeringsconsulent

‘BMC wil hierin het verschil maken’, vertelt ontwikkelmanager Wim Roorda. ‘Daarom hebben we met de community builders en trainers van OpenEmbassy het Programma Sleutelpersoon Inburgering/ Inburgeringsconsulent ontwikkeld. We scholen en begeleiden ervaringsdeskundigen op het gebied van inburgering, en leiden hen op tot inburgeringsconsulent. Zij kunnen, door hun eigen ervaringen, inburgeraars goed motiveren en begeleiden. Wij zien een duidelijke meerwaarde van het inzetten van deze groep. Zowel voor de mensen zelf, als voor de gemeente.’

‘De samenwerking met OpenEmbassy in dit programma is enorm waardevol’, stelt Roorda. ‘OpenEmbassy brengt een schat aan ervaring mee in het werken met statushouders.’ ‘Het is mooi om te zien dat een organisatie als BMC zich met dit onderwerp bezighoudt’, aldus Patrick van der Hijden, directeur van OpenEmbassy. ‘Gemeenten worstelen met diversiteit en inclusie. Ze willen wel, maar vinden het lastig hun ambities in de praktijk te brengen. Dit soort individuele programma’s zijn voor gemeenten zelf niet te dragen. BMC heeft de schaalgrootte en de expertise om dit project wel tot een succes te maken.’ 

Eerste groep van start 

De eerste groep van 13 deelnemers is in september 2022 gestart met een intensieve training van 6 weken. Daarna volgt een stageperiode van 8 weken op de werkvloer. ‘Een medewerker van de gemeente waar zij stage lopen ondersteunt ze in het opdoen van werkervaring en het werken met systemen bij de gemeenten’, licht Roorda toe. ‘Als het nodig is, kan BMC ook zorgen voor begeleiding op de werkvloer door een BMC-buddy. Tot medio mei hebben deelnemers wekelijks een terugkomdag bij BMC voor het volgen van verdiepende trainingen.’

Enthousiaste deelnemers

De eerste periode zit er nu op, en een groot deel van de deelnemers loopt op dit moment al stage. ‘De deelnemers zijn laaiend enthousiast over hun ontwikkeling en de opgedane kennis’, vertelt Roorda. Zoals Kamal Kikhya, die in zijn geboorteland Syrië bij de douane en in de ict werkte. ‘Ik werkte in Nederland als ict’er bij een grote elektronicaketen. Een prima baan, maar toch wilde ik meer met mijn achtergrond doen. Ik snap statushouders en ik spreek Arabisch. Bovendien had ik al ervaring op dit gebied bij de gemeente Zeist. Dus heb ik gesolliciteerd bij BMC. Mijn deelname aan dit programma maakt het dat ik als ambassadeur voor BMC, maar ook als voorbeeld voor statushouders onderscheid kan maken als inburgeringsconsulent.’

Ook Lamis al Balkhi komt uit Syrië. Zij was daar ingenieur en imker. ‘Tijdens mijn vrijwilligerswerk merkte ik al dat ik statushouders heel goed kon helpen. Bijvoorbeeld met de Nederlandse taal en de manier waarop ze hier hun leven kunnen organiseren. Met deze opleiding heb ik veel kennis en vooral zelfvertrouwen opgedaan. Daardoor ga ik nu vol vertrouwen als inburgeringsconsulent aan de slag. En kan ik nog meer mensen helpen.’

Voordelen voor gemeenten

Het programma biedt niet alleen voordelen voor deelnemers, maar ook voor gemeenten. Peterse: ‘Gemeenten profiteren van een statushouder die uitgroeit tot consulent en daardoor bijvoorbeeld geen beroep meer hoeft te doen op een uitkering. Ze vinden in deze deelnemers bovendien een klankbord, tolk, ervaringsdeskundige en collega.’

Veel gemeenten hebben een begrijpelijke voorkeur voor direct inzetbare mensen. Bovendien hebben ze weinig ruimte en middelen om te investeren in de training en opleiding van consulenten. ‘Met dit opleidingstraject ontzorgen we gemeenten vrijwel volledig’, vertelt Roorda. ‘Het resultaat is gemotiveerde, goed opgeleide en direct inzetbare medewerkers. Uiteraard verwachten we van gemeenten wel aandacht en begeleiding van de kandidaten op de werkvloer, dit doen we met elkaar. Dat kost tijd, maar dat geldt natuurlijk ook voor het inwerken van reguliere consulenten.’

Heldere afspraken maken

‘Begeleiding van de kandidaat binnen het werk kostte inderdaad inspanning’, bevestigt Koch. ‘Het was fijn om korte lijntjes te hebben met collega’s van BMC. Bij twijfel over het te bewandelen pad konden we altijd overleggen. Bovendien hebben we er nu een betrokken medewerker bij. Die dankzij de eigen ervaring de doelgroep heel goed kan begeleiden.’ Goede communicatie met BMC én met de deelnemer is essentieel, benadrukt Koch. ‘Dat wil ik gemeenten ook echt als tip meegeven: wees helder en duidelijk in je communicatie en zorg dat je weet wat elkaar verwacht. Dan breng je elkaar verder.’

Die ervaringen heeft ook Birgitte Vol van de sociale dienst Drechtsteden: ‘Wij bieden stageplaatsen aan een oud-klant en een klant van ons. Wij zagen potentie in hen en wilden ze, nadat ze bij BMC door de selectie heen kwamen, de mogelijkheid bieden om de eerste stappen bij de sociale dienst Drechtsteden te zetten. Het is heel fijn om gemotiveerde en ervaringsdeskundige collega’s in je team te krijgen. Tegelijkertijd vragen minder ervaren consulenten inwerktijd die er eigenlijk niet is. Je moet heel goed kijken of je voldoende mensen in je team hebt die de nieuwe collega’s kunnen meenemen in hun eerste stappen in het werkveld. Zorg dat je dit realistisch inschat en als gemeente, kandidaat en opleider, goed met elkaar afstemt.’

Potentieel van statushouders benutten

Het uiteindelijke doel is dat deelnemers na een jaar zelfstandig, via BMC, als consulent bij gemeenten aan de slag kunnen. Roorda: ‘Zo hopen we gemeenten te helpen met het tekort aan consulenten. We maken ons graag hard voor deze groep, omdat we in hun potentieel geloven. Bovendien kunnen we het ons in de huidige arbeidsmarktsituatie simpelweg niet veroorloven om de potentie van de groep statushouders die langs de kant staat onbenut te laten.’

BMC werkt intensief samen met gemeenten en OpenEmbassy om inburgeringsconsulenten met een migratieachtergrond op te leiden. Ook ondersteunt BMC gemeenten bij andere vraagstukken rondom nieuwkomers. Wilt u meer weten over het opleidingstraject of andere ondersteuning door BMC? Neem dan contact op met één van onze adviseurs of lees de brochure.