Niets in het sociaal domein is zo praktisch als PPS

Door Machteld Koelewijn, senior adviseur en managing partner bij BMC 

De eerste helft van 2020 staat voor mij in het teken van diverse vraagstukken in het sociaal domein. Organisatievraagstukken en inhoudelijke vraagstukken die volgen uit de taken en verantwoordelijkheden die gemeenten hebben en ervaren. Hoe zó om te gaan met maatschappelijke opgaven dat beleid en maatregelen positieve impact hebben? Hoe te organiseren en met visie vorm te geven?

In mijn dagelijkse werkpraktijk, als BMC-adviseur bij verschillende opdrachtgevers, probeer ik met volle inzet verschil te maken en waarde toe te voegen. Vanuit die ambitie heb ik ook het voornemen meer blogs te gaan schrijven. Om zodoende ervaringen, ideeën en geleerde lessen te delen.

Kijk niet door een rietje

De huidige maatschappelijke opgaven zijn complex. Vaak gaat het om ongestructureerde vraagstukken, ook wel ‘wicked problems’ genoemd, die de verschillende leefdomeinen van inwoners overstijgen. De verscheidenheid van invalshoeken, belangen en betrokkenen en de noodzaak van een integrale aanpak maakt dat we niet langer zouden moeten spreken over het oplossen, maar over het temmen van vraagstukken. Ook binnen het sociaal domein geldt dat we niet door een rietje naar de werkelijkheid moeten kijken, maar breder. Om daadwerkelijk te kunnen temmen zijn samenwerking en een crosssectorale benadering noodzakelijk.

Komend halfjaar ga ik mij, zowel in theoretische als in praktische zin, intensief bezighouden met vraagstukken met betrekking tot Publiek-Private Samenwerking (PPS) in het kader van mijn modulair executive MBA. Daarbij gaat het in de kern om samenwerkingsrelaties tussen organisaties, overheid en particulieren. Want de overheid kan het niet alleen. Steeds vaker blijken complexe beleidsvraagstukken niet eenzijdig (door de overheid) op te lossen of te temmen te zijn. Actieve betrokkenheid van private organisaties kan eraan bijdragen beleidsdoelen en ambities te realiseren.

Publiek-Private Samenwerking

PPS-verbanden zijn vooral bekend geworden binnen het domein van de ruimtelijke ordening, infrastructuur en bouw. Er zijn echter ook hoge verwachtingen van de toepassingsmogelijkheden van PPS bij maatschappelijke ‘wicked problems’, zoals bijvoorbeeld armoedebestrijding, gezondheid, energie, krimp, migratie, zorg en veiligheid. En juist deze nieuwe toepassingsmogelijkheden van PPS maken mij nieuwsgierig! Hoe kunnen overheden en bedrijven samen aan de slag? Hoe kan de samenwerkingsrelatie vorm en inhoud krijgen en impact hebben?  

Dr. Maurits Sanders nam mij in de eerste colleges op Nyenrode mee in het denken over belangen. Op welk moment en waarom wordt een maatschappelijk belang een publiek belang? Waar ligt de grens tussen privaat en publiek en hoe dun is die scheidslijn bij maatschappelijke vraagstukken rondom bijvoorbeeld opvoeding en gezondheid?

Niets is zo praktisch …

Bij PPS gaat het om het vinden van de juiste balans tussen zelfstandigheid en onderlinge afhankelijkheid. Het leren begrijpen van de onderliggende mechanismen en patronen die een rol spelen bij PPS en het analyseren van en adviseren over een passende PPS-vorm in een specifieke situatie maakt dat het volgen van deze opleidingsmodule direct toepasbaar is in mijn werkpraktijk binnen het sociaal domein. Het gaat niet om richtlijnen, vaardigheden of trucjes, maar om verdieping van inzicht door wetenschappelijk onderbouwde theorieën. Die bieden kaders, handvatten en houvast. Want, zoals organisatiepsycholoog Kurt Lewin (1890-1947) al formuleerde: ‘Niets is zo praktisch … als een goede theorie.’