Cultuur en erfgoed
Cultuur is een onlosmakelijk deel van onze samenleving. Het geeft identiteit en schoonheid, stelt vragen en geeft duiding, zorgt voor verbinding tussen mensen en culturen, en draagt zo bij aan een gezonde samenleving. Ook heeft cultuur een grote economische spin-off. Kunst en cultureel erfgoed zijn een strategische schakel voor gemeenten op het gebied van onderwijs, economie, zorg, infrastructuur en ruimte. Cultuur zorgt voor een gemeenschapsgevoel en draagt bij aan sociale cohesie.
Dat cultuur en erfgoed een onmisbare functie vervullen binnen de maatschappij, begrijpt BMC als geen ander. Cultuur heeft betekenis voor bijna alle grote maatschappelijke opgaven van deze tijd. Bij BMC geloven we in de kracht van samenwerking tussen verschillende domeinen binnen gemeenten.
Daarnaast ondersteunt BMC culturele instellingen bij visie- en strategieontwikkeling, public affairs, interim-management en de positionering van instellingen. Met hun ruime praktijkervaring in de cultuursector en achtergronden in publieksonderzoek, bedrijfskunde, economie, (verander)management, onderwijs en communicatie draagt onze veelzijdige groep adviseurs bij aan een inclusievere, sterkere cultuursector. Benieuwd wat we voor u kunnen betekenen? Neem contact op of lees verder.
Op deze pagina:
De kern van cultuur en erfgoed
Invloed van cultuur en erfgoed op maatschappij en inwoner
De visie van BMC op cultuur en erfgoed
Onze aanpak
Dienstverlening binnen cultuur en erfgoed
Praktijkcases en oplossingen cultuur en erfgoed
Werken bij BMC binnen cultuur en erfgoed
Adviseurs cultuur en erfgoed
Actueel
Toon alles
De kern van cultuur en erfgoed
De cultuursector is altijd in beweging. De sector staat voor een aantal grote uitdagingen:
Meer aandacht voor de maatschappelijke waarde
Er is steeds meer aandacht voor de maatschappelijke waarde van cultuur. Hierdoor wordt de koppeling met het sociaal domein steeds vaker gemaakt. Culturele organisaties hebben een sleutelrol bij het aanpakken van maatschappelijke opgaven. Ze dragen bij aan de positieve gezondheid, helpen ouderen en statushouders participeren in de samenleving, en zorgen voor meer kansengelijkheid bij jongeren.
Financiering van de sector
Veel culturele instellingen ontvangen subsidies en genereren daarnaast hun eigen inkomsten. Door de forse bezuinigingen van een aantal jaar geleden en de grotere afhankelijkheid van de eigen inkomsten, zijn instellingen nu kwetsbaarder. De sector toonde veerkracht tijdens de coronapandemie en nieuwe initiatieven volgden elkaar snel op.
De uitdaging die overblijft, is het vinden van nieuwe vormen van financiering. Onze adviseurs zijn iedere dag bezig met het ontwikkelen van nieuwe strategieën en businessmodellen
Samenwerking, concentratie en multifunctionele accommodaties
Steeds meer culturele organisaties gaan een samenwerking aan met maatschappelijke partners. Soms delen ze een gebouw, maar vaak worden ook andere taken en activiteiten op een plek geconcentreerd. Dat heeft voordelen, maar vraagt ook om goede afspraken.
BMC heeft veel ervaring met ontwikkelingen rond culturele centra en gemeenschapshuizen in kleine gemeenten en grote steden. BMC helpt culturele instellingen met hun transformatie tot multifunctionele accommodaties (MFA). In zo’n cultuurhuis of cultuurcluster kunnen culturele ondernemingen de krachten bundelen en zorgen voor kruisbestuiving en sociale cohesie binnen een gebied.
Grotere rol voor de bibliotheek
Bibliotheken hebben een steeds bredere maatschappelijke taak. Het is al lang niet meer alleen de plek waar je boeken leent: de bibliotheek heeft zich ontwikkeld tot een plek waar mensen op vele terreinen informatie kunnen halen, elkaar kunnen ontmoeten en kunnen leren. Van kinderen tot volwassenen, van boekenwurmen tot laaggeletterden - de bibliotheek heeft al deze mensen iets te bieden.
Het zijn maatschappelijke organisaties met stevige ambities op verschillende domeinen. Het versterken van digitale vaardigheden bij ouderen en het tegengaan van laaggeletterdheid bijvoorbeeld. Ook is de bibliotheek steeds vaker plek voor scholing, informatie, debat, ontmoeting en cultuur.
Deze verschillende functies zijn ook vastgelegd in de nieuwe bibliotheeknota, mede opgezet door interim-adviseurs van BMC. Door deze wet verandert de bibliotheek steeds meer in de ‘third place’ naast thuis en werk. Kortom, een plek waar mensen uit de hele gemeenschap op een laagdrempelige manier samen kunnen komen.
Digitalisering
De coronacrisis dwong de sector om cultuur op andere manieren naar het publiek te brengen. Dat resulteerde in allerlei creatieve oplossingen, van digitale rondleidingen in musea tot online muzieklessen. Deze digitale mogelijkheden openden deuren voor de cultuursector: een nieuw, jonger en internationaler publiek werd bereikt.
Denk bijvoorbeeld aan het initiatief ITALive, dat een vast onderdeel is geworden van de programmering van het Internationaal Theater Amsterdam. Het werd duidelijk hoeveel er met kunst te doen is vanuit huis. Sommige toepassingen zullen blijven, maar tegelijkertijd bleek dat voor veel kunst en cultuur een gedeelde ervaring onmisbaar is.
De digitale mogelijkheden bieden dus kansen. De komende jaren moet blijken welke digitale toepassingen ook na corona van toegevoegde waarde zullen zijn.
Datagedreven publieksonderzoek
Digitalisering biedt enorme kansen op het gebied van publieksbereik en marketing. Het gebruik van data geeft culturele instellingen de mogelijkheid om hun publiek veel beter te leren kennen. In culturele instellingen moet iedereen welkom zijn. Bezoekerscijfers alleen zijn dus niet meer voldoende: instellingen willen weten wie hun bezoekers zijn, wie ze niet bereiken en hoe dat in de toekomst wel kan.
Met behulp van segmentatiedata kan er een duidelijk onderscheid worden gemaakt tussen de verschillende groepen bezoekers die een culturele instelling (niet) bezoeken.
Inclusie, participatie en meerstemmigheid
Cultuur werkt verbindend, maar kan ook polariseren. Er is steeds meer oog voor de verschillende manieren waarop je naar de samenleving kan kijken. Dat geldt voor cultuur in het algemeen, maar zeker ook voor erfgoed: welke geschiedenis vertellen we in de musea en erfgoedinstellingen? Zijn er verhalen vergeten? Welke perspectieven willen we tonen? Dit vraagt om een andere insteek van culturele instellingen, overheden en het onderwijs.
Omgevingswet
In 2022 treedt de Omgevingswet in werking. Door deze wet worden wetgeving en regels over ruimte, wonen, infrastructuur, milieu, natuur en water gebundeld. Gemeenten krijgen wettelijke taken op het gebied van monumenten en archeologie, behoud, beheer en herbestemming van cultureel erfgoed. Dit is een belangrijke ontwikkeling voor de cultuur- en erfgoedsector. Onze adviseurs ondersteunen gemeenten en culturele organisaties hierbij.
Het maatschappelijk effect van cultuur en erfgoed
Maatschappij
Cultuur en erfgoed zijn een spiegel voor de samenleving. Het maakt de toeschouwer bewust van de verschillende zienswijzen en culturen die in een samenleving naast elkaar bestaan. Cultuur creëert onderling begrip tussen verschillende groepen en werkt een collectief identiteitsgevoel in de hand. Vanwege deze belangrijke rol en de behoefte aan meer onderling begrip wil BMC de rol van cultuur en erfgoed vergroten binnen andere domeinen, zoals het onderwijs en de sociale basis.
Inwoner
Professionals en amateurs van alle leeftijden duiden met kunst en erfgoed de wereld. Dit doen ze door kunst te creëren, te ervaren en erop te reflecteren. Daarnaast kan cultuur ook worden ingezet om met een nieuwe blik de wereld te onderzoeken, verbeelden en beleven. Bijvoorbeeld projecten voor statushouders die heb helpen te wortelen in hun nieuwe omgeving, of projecten voor laaggeletterden die ervaringen aan woorden verbinden. Ook kunnen we door middel van cultuur dementerende ouderen samen met hun mantelzorgers het gesprek laten aangaan.
Economische spin-off
Cultuur heeft niet alleen een maatschappelijk effect, maar ook een economische waarde. Het levert natuurlijk werkgelegenheid en bestedingen van bezoekers op. Maar vooral voor het vestigingsklimaat en toerisme is cultuur een belangrijke factor. De economische waarde is direct terug te zien aan de economische spin-off die cultuurtoeristen met zich meebrengen.
Steeds meer gemeenten zijn zich hiervan bewust en zetten cultuur in bij citymarketing. Cultuur helpt om een plek op de kaart te zetten. Dit versterkt de economische waarde aanzienlijk.
De visie van BMC op cultuur en erfgoed
Cultuur is een cruciaal onderdeel van onze samenleving. Het onderzoekt, verbindt en roept vragen op. Cultuur is niet alleen een doel op zich, maar ook een inspirerend middel dat maatschappelijke thema’s met elkaar kan verbinden en nieuwe perspectieven en oplossingen kan creëren.
Het maken, delen en beleven van cultuur creëert nieuwsgierigheid, enthousiasme en positieve energie. Daar leveren wij als adviseurs en cultuurliefhebbers graag een bijdrage aan. Wij zetten ons in voor een sterke en zelfbewuste cultuursector, onder andere door het adviseren over beleid, strategie, financiën en de maatschappelijke waarde. Als kwartiermaker, conceptontwikkelaar, programmamanager, projectleider of interim adviseur: zetten onze ervaring graag in.
Onze aanpak: de Culturele Waardenkaart
Bij onze opdrachten gebruiken we een Culturele Waardenkaart.
Met dit instrument kunnen we:
- functie en het profiel van een organisatie vaststellen;
- het culturele en zakelijke functioneren onderzoeken;
- het gesprek voeren over kansen, risico’s en de gewenste koers;
- verbeteringsplannen opstellen.
De Culturele Waardenkaart is opgebouwd uit verschillende waarden die elk een aantal succesfactoren hebben. Zijn deze waarden met elkaar in balans? Dan kunnen we spreken van een succesvolle culturele organisatie. Wat die waarden zijn, leggen we u hieronder uit.
- Culturele kracht
Dit brengt de kracht van de programmering in beeld. Wat is het aanbod in relatie tot de stad en de regio, welke interne of externe expertise wordt gebruikt om de programmering vast te stellen, hoe is de verbinding met andere lokale manifestaties en activiteiten, welke uitstraling heeft de instelling in de stad en de regio en het directe voorstellings- of maatschappelijke resultaat.
- Samenwerkingskracht
Dit gaat over hoe goed de instelling in staat is om samen te werken, zowel intern als extern. Intern is het belangrijk dat verschillende organen onderling effectief samenwerken. Extern gaat het het delen van een doel, belangen en verantwoordelijkheid.
- Publiekskracht
Lukt het de organisatie om het juiste publiek aan te trekken? Voelt iedereen zich welkom? De diversiteit van het aanbod is hierbij belangrijk, maar ook de manier waarop specifieke doelgroepen worden aangesproken. Daarnaast kijken we of het aanbod verdiepend en vernieuwend is.
- Innovatiekracht
Hoe innovatief en ondernemend is de organisatie? Wat is de houding en de acties op het gebied van innoveren en ondernemen? We kijken hoe snel een organisatie zich in dynamische tijden aan kan passen aan ontwikkelingen.
- Bedrijfsvoeringskracht
Hiermee bedoelen we de mate waarin de samenwerkingskracht en de publiekskracht wordt ondersteund en bekostigd. We kijken onder andere naar de financiële vermogenspositie, exploitatie, interne sturing en analyse en organisatie.
- Bestuurskracht
Bij bestuurskracht kijken we naar hoe de organisatie de eigen kracht en zeggenschap heeft georganiseerd. Hierbij letten we op: governance, vermogen, eigendom en onderhoud gebouwen. Ook kijken we naar missie, visie, strategie en interne besturing. Bij zeggenschap gaat het om de mate waarin de instelling de relatie met stakeholders, opdrachtgevers en/of de subsidieverleners vormgeeft en onderhoudt.
Onze dienstverlening op cultuur en erfgoed
BMC helpt culturele organisaties en overheden op verschillende manieren met cultuur en erfgoed. Lees hier wat BMC allemaal voor u kan betekenen:
Cultuurbeleid en -strategie
Onze adviseurs onderzoeken, innoveren en versterken de strategie van musea, theaters en andere culturele organisaties. Ook adviseren ze gemeenten en provincies over de ontwikkeling van cultuurbeleid en helpen ze als kwartiermaker of programmaontwikkelaar om dat beleid uit te voeren.
Kunst- en erfgoedinstellingen
BMC ondersteunt bij visie- en strategieontwikkeling, public affairs, positionering (bijvoorbeeld benchmarks, beleidsplannen etc.), programmering en interim-management.
Culturele infrastructuur en exploitatie
BMC denkt mee over hoe de infrastructuur en exploitatie van culturele instellingen verbeterd kunnen worden. Denk hierbij bijvoorbeeld aan haalbaarheidsonderzoeken voor de uitbreiding van een culturele instelling, nieuwe businessmodellen of samenwerkingsprojecten.
Publiek en samenleving
Een sterke cultuursector kan niet zonder publiek. BMC draagt bij aan het bereiken van het publiek door middel van beleidsontwikkeling, cultuureducatie en het ontwikkelen van vernieuwende projecten met culturele instellingen.
Praktijkcases en oplossingen
Toon alles
Werken bij BMC op het gebied van cultuur en erfgoed
Heb jij ervaring in de cultuursector en wil je een bijdrage leveren aan een sterke en zelfbewuste cultuursector? Als adviseur binnen cultuur en erfgoed maak jij impact samen met je collega’s en opdrachtgevers.
Voor het versterken van ons profiel zoeken we ervaren adviseurs, interim bestuurders en strategisch managers die culturele instellingen en gemeenten een stap verder willen helpen. Nieuwsgierig naar de mogelijkheden? Bekijk alle openstaande vacatures.
Adviseurs cultuur en erfgoed
Gitta Luiten
partner
"Ik zoek altijd naar de kracht en de energie. In nieuwe ideeën, in scherpe analyses, slimme oplossingen en vooral: in een duidelijke visie – of dat nu om een gemeentelijk cultuurbeleid gaat of een beleidsplan van een instelling. Als voormalig directeur en wethouder heb ik ervaring met beide kanten van de tafel."
Marco van Vulpen
managing consultant
“Ik heb ruime ervaring in eindverantwoordelijke posities als (museum)directeur, bestuursvoorzitter en hoofd culturele zaken. Daarnaast ben ik gespecialiseerd in de museum- en erfgoedsector, waaronder herpositioneringsvraagstukken en verzelfstandigingen.”
Dick te Winkel
managing consultant
“Als adviseur, projectleider en interim manager ben ik gespecialiseerd in vraagstukken rond bedrijfsvoering, organisatieontwikkeling, vormgeving van subsidierelaties, culturele vastgoedontwikkeling en horeca-exploitatie. Door de ervaring die ik in ruim 20 jaar heb opgedaan in directiefuncties binnen de podiumkunstensector ben ik goed in staat om beleid, strategie en de soms weerbarstige praktijk met elkaar te verbinden.”
Karin Kievit
senior adviseur
“Ik heb brede ervaring als projectleider en adviseur in de museum- en erfgoedsector. Bijvoorbeeld bij conceptontwikkeling en de inrichting van musea, als gemeentelijk programmamanager citymarketing of als projectleider van cultuurnetwerken en participatieprogramma’s. Ik heb dertien jaar als cultuurondernemer gewerkt en was daarvoor werkzaam bij de provinciale organisatie Erfgoedhuis Zuid-Holland, de Haagse Hogeschool, het Ministerie van OCW en in de Rotterdamse museumwereld.”
Tamara Bakker
senior adviseur
“Als adviseur bij BMC heb ik een dubbel profiel opgebouwd binnen cultuur en onderwijs. In mijn adviezen en beleid hanteer ik een datagedreven aanpak, omdat dit een goede manier biedt om het gesprek te objectiveren. Thema’s die specifiek mijn aandacht hebben zijn: publieksbereik en regionale samenwerking.”
Herman Uffen
managing consultant
“Ik heb veel ervaring met vraagstukken op het gebied van financiën en bedrijfsvoering. Daarnaast heb ik de afgelopen jaren een specialisme kunnen ontwikkelen op het gebied van digitaal erfgoed. Digitalisering van erfgoedcollecties wordt steeds belangrijker, zowel voor online gebruikers als erfgoedinstellingen.”
Iris van den Akker
adviseur
“Ik ben adviseur Sociaal Domein bij BMC met een specialisatie in Kunst en Cultuurbeleid. Daarnaast heb ik kennis van en ervaring met project- en procesmatig werken. Als beleidsadviseur heb ik o.a. gewerkt met en bijgedragen en meegeschreven aan beleidsplannen (intersectoraal en op het vlak van cultuureducatie) en subsidieregelingen. Ik heb een analytische blik, maar houd altijd oog voor de praktijk.”
Nina Nijenhuis
trainee
“Als trainee Sociaal Domein bij BMC met een afgeronde bachelor Kunstgeschiedenis en master in Cultuurbeleid, breng ik veel inhoudelijke kennis mee. Ik heb ervaring als beleidsadviseur Cultuur bij verschillende gemeenten en heb onder andere gewerkt aan huisvestingsvraagstukken, (corona gerelateerde) subsidieaanvragen, NPO-plannen en onderzoek gedaan ten behoeve van de ontwikkeling van cultuurnota’s.”
Externe partners
Naast onze vaste adviseurs werken we, afhankelijk van de opdracht, ook met een groot aantal zelfstandige adviseurs uit de sector. Zo hebben we voor elke opdracht precies de juiste kennis en ervaring.
Meer expertises binnen sociaal domein
Deze expertise is gelinkt aan Sociaal Domein.