Regio Gooi en Vechtstreek werkt aan betere in-, door- en uitstroom jeugdhulp

Sinds eind 2022 werkt regio Gooi en Vechtstreek aan het verbeteren van de in-, door- en uitstroom in de jeugdhulp. Met hulp van BMC ontstond er samenhang in de verbetervoorstellen en kwam er een gedragen, uitvoerbaar projectplan.

De jeugdhulp in ons land staat al enige tijd onder druk, zo blijkt telkens weer. Jeugdigen en gezinnen krijgen niet altijd op tijd de juiste hulp, de specialistische zorg wordt te zwaar belast en de samenwerking tussen onderwijs en zorg kan beter. De landelijke Hervormingsagenda Jeugd bevat afspraken om deze knelpunten op te lossen. Regio Gooi en Vechtstreek ging eind 2022 aan de slag met het terugdringen van de wachttijden voor jeugdhulp. Dat gebeurde met steun van het landelijke Team Aanpak Wachttijden én op basis van breed gedragen inzichten. 

Niet alleen focus op wachtlijsten

Het project startte eind 2022 met een brainstormsessie met partners uit jeugdhulp, onderwijs, gemeenten en het voorveld. De centrale vragen: waar bestaan en waardoor ontstaan wachttijden en wat kunnen we verbeteren? In 2023 werkte de regio op eigen kracht verder. Daarbij groeide het inzicht dat de focus niet alleen op wachttijden moest liggen, maar op het hele proces van instroom, doorstroom en uitstroom. Hoe voorkom je onnodige instroom, hoe zorg je dat kinderen en gezinnen tijdig passende hulp krijgen en hoe voorkom je dat trajecten onnodig lang duren? Toen kreeg het project ook zijn huidige naam: Verbeteren In-, Door- en Uitstroom Jeugd (IDU). In 2024 kreeg het project een boost, omdat er extra capaciteit beschikbaar kwam vanuit de gemeenten in de regio. In dat jaar dachten veel mensen uit de praktijk mee en werden er veel verbeterpunten en verbeterideeën opgehaald.

Van denken naar doen

Eind 2024 werden tijdens een werkconferentie in Spant! in Bussum de resultaten van IDU gepresenteerd: twintig losse verbetervoorstellen die voortkwamen vanuit verschillende ontwikkel- en praktijklijnen, zoals ‘Zorg en wonen’, ‘Zorg en Onderwijs’, ‘Het jonge kind’ en ‘Kwetsbare kinderen’. Een mooie oogst, die echter ook vragen opriep. Hoe maken we keuzes? Hoe komen we van twintig verbetervoorstellen naar concrete resultaten? En hoe doen we dat in een regio waar al meerdere andere projecten lopen en waar capaciteit een knelpunt is? De stap van denken naar doen bleek ingewikkelder dan gedacht. Er bleek behoefte te zijn aan een frisse blik van buiten, aan iemand die niet ‘belast’ was met de voorgeschiedenis van het project en daardoor makkelijker zou kunnen kiezen en verbinden. Regio Gooi en Vechtstreek koos daarom voor het aanstellen van een externe projectleider, BMC-adviseur Ellen Zweers.

Luisteren, verbinden, kiezen

Zij begint in januari 2025 met een heldere opdracht: in vier maanden tijd een plan van aanpak opleveren dat recht doet aan alles wat in de afgelopen twee IDU-jaren is opgehaald, dat leidt tot actie en resultaat en dat uitvoerbaar is qua capaciteit en middelen. Haar aanpak: aanhaken bij wat er al is door gericht in gesprek te gaan met medewerkers die werkzaam zijn in diverse functies bij de reeds bij IDU betrokken organisaties. Van beleidsadviseurs jeugd en onderwijs van gemeenten tot professionals werkzaam bij zorgaanbieders, scholen, samenwerkingsverbanden, beschermpartners, GGD, welzijnsorganisaties en ook huisartsen, wethouders en managers van gemeenten. In al deze gesprekken vraagt Ellen Zweers: herken je de vraagstukken waar IDU over gaat? En: hoe kan dit project voor jou en je organisatie van toegevoegde waarde zijn? Die houding – luisteren, aansluiten bij het perspectief van de ander en expliciet commitment vragen – blijkt een sleutel tot succes. Het

is een aanpak met een andere insteek dan normaal: door aan te sluiten bij de ander ontstaat er een gedeelde ambitie.

Plan van aanpak met tien pilots

Eind februari 2025 ligt er een plan van aanpak. Daarin zijn de twintig oorspronkelijke verbetervoorstellen waar passend samengevoegd en aangescherpt tot een overzichtelijk geheel van tien pilots en twee activiteiten gericht op dataverbetering en verbinden. Met als uitgangspunt: niet alles nieuw verzinnen, maar aansluiten bij wat er al gebeurt in de regio. En: minder nadruk op structuurdenken en meer aandacht voor gedragsverandering. In het plan van aanpak zijn de ‘waarom’ en ‘wat’ – denk aan ambitie, doelen, gewenste beweging – vastgelegd. Maar het ‘hoe’ is bewust opengelaten voor de professionals en partners in het veld. Zij kunnen immers zelf het beste bepalen hoe ze de doelen kunnen en willen realiseren. Ook is er gekozen voor een iteratieve aanpak: groot denken, klein beginnen, veel experimenteren en leren in de pilots. Daarnaast is het benutten van de drie kennisbronnen ervaringskennis, praktijkkennis en wetenschappelijke/theoretische kennis een belangrijke pijler.

Experimenteren, leren, bijstellen

Zo’n plan van aanpak vraagt iets van bestuurders en managers. Zij krijgen geen dichtgetimmerde blauwdruk, maar een plan waarin experimenteren, leren en bijstellen centraal staan. Het gevolg: kwantitatieve resultaten – zoals kortere wachttijden – zijn pas later zichtbaar. En de eerste opbrengsten zijn vooral ‘zacht’: meer vertrouwen, betere samenwerking en een andere manier van handelen. Toch keuren de wethouders Jeugd van de zeven gemeenten in regio Gooi en Vechtstreek het plan van aanpak eind maart 2025 goed. Het plan kent een looptijd van een jaar. BMC-adviseur Ellen Zweers krijgt de vraag om voor die periode als projectleider aan te blijven en de uitvoering van het plan van aanpak een goede start te geven. Een mooi teken van vertrouwen.

De rol van BMC

BMC brengt in het project IDU in regio Gooi en Vechtstreek een frisse, externe blik, programmasturing en verbindingskracht in. Door te luisteren, scherp te kiezen en partners enthousiast en medeverantwoordelijk te maken, is IDU in deze regio uitgegroeid tot méér dan een project. Het is een gezamenlijke beweging naar tijdige en passende ondersteuning voor kinderen en gezinnen, en een jeugdhulpstelsel waarin wachttijden niet langer het verhaal bepalen.

Meer informatie?

Meer weten over hoe wij u kunnen helpen de jeugdhulp in uw gemeente of regio te verbeteren? Neem voor meer informatie of een vrijblijvend gesprek contact op met Ellen Zweers.