Sport in Nederland kan niet zonder mix publieke middelen en loterijgelden

Uit onderzoek van BMC blijkt dat de Nederlandse top- en breedtesport in de toekomst het meest gebaat is bij de huidige bekostigingsvorm. De afdracht van Nederlandse Loterij aan de sport over het jaar 2024 bedroeg € 54,6 miljoen.

Met een structurele en stabiele financiële bijdrage is Nederlandse Loterij een belangrijke aanjager van sport en bewegen in Nederland. Nederlandse Loterij draagt al decennialang jaarlijks een deel van haar opbrengst af aan NOC*NSF, 79 sportbonden en 25.000 verenigingen. Het afdrachtpercentage aan de sport is vastgelegd in de vergunningen van Nederlandse Loterij voor het organiseren van kansspelen. BMC onderzocht in opdracht van Nederlandse Loterij de kansen en risico’s van de huidige sportfinanciering in Nederland, die bestaat uit publieke en private bekostiging.

Onderzoek

Over de bekostiging van de Nederlandse (top)sport zijn meerdere adviezen en rapporten verschenen. Hieruit blijkt dat de bekostiging via loterijen soms maatschappelijke en politieke vragen oproept. Dit is voor Nederlandse Loterij aanleiding om de kansen en risico’s van de huidige, gemengde vorm van bekostiging van de (top)sportsector te laten onderzoeken.

In het onderzoek heeft BMC de huidige manier van bekostiging geanalyseerd. Daarbij zijn de voor- en nadelen en de risico’s in beeld gebracht en mogelijke alternatieve scenario’s geschetst. De focus ligt daarbij op de bijdrage van Nederlandse Loterij aan de sport.

Vier alternatieve scenario’s

Bij de volgende vier alternatieve scenario’s geldt de huidige vorm van bekostiging (scenario 0) als vertrekpunt:

1. de afdracht van Nederlandse Loterij wordt vervangen door bekostiging door de Rijksoverheid;
2. de afdracht van Nederlandse Loterij vervalt en de sport is zelf aan zet;
3. een verkaveling van de bekostiging (bekostiging van de topsport door Nederlandse Loterij, bekostiging van de breedtesport door de Rijksoverheid);
4. een indirecte bekostiging van de (top)sport door Nederlandse Loterij.

Het onderzoeksrapport beschrijft de voor- en nadelen en risico’s van de alternatieve scenario’s waardenvrij. Bij het opstellen van de scenario’s is ook rekening gehouden met het oplossen van nadelen in de andere scenario’s. Naar de toekomst toe is het van belang om het gesprek aan te gaan over deze rapportage en de argumenten die ten grondslag liggen aan de scenario’s. Het is van belang om deze argumenten te gaan wegen en op basis daarvan randvoorwaarden te formuleren die gelden bij de toekomstige bekostiging van de (top)sport in Nederland. 

Drie hoofdargumenten

In een reflectie op het onderzoek toetst BMC de opgebouwde scenario’s aan een drietal hoofdargumenten (op het systeemniveau van de sport):

• een stabiele bekostiging van de sport;
• het beperken van de financiële afhankelijkheid van de sport;
• een eenvoudige governance van de bekostiging van de sport.

Daarbij kijkt BMC naar de haalbaarheid van de scenario’s en zijn de randvoorwaarden inzichtelijk gemaakt.  

BMC constateert dat de huidige manier van bekostigen het meest bijdraagt aan een toekomstbestendige financiering van de Nederlandse (top)sport. De bijdrage van Nederlandse Loterij is daarvan een belangrijke pijler.  Scenario 3 en 4 zouden als alternatief kunnen dienen. In deze drie scenario’s blijft sprake van een stabiele bekostiging, mede doordat de bewezen stabiele afdracht van Nederlandse Loterij intact blijft. Scenario’s 3 en 4 zijn alleen realistisch als daarbij (forse) wettelijke en/of beleidskeuzes worden gemaakt. 

In gesprek

In het kader van de keuze voor een robuuste bekostigingsvorm voor de (top)sport in Nederland adviseert BMC om het gesprek over de bekostiging van de sport, en de rol van de afdracht van Nederlandse Loterij daarin, te voeren aan de hand van de volgende gespreksagenda:

1. Bespreek het door sommigen ervaren ethische dilemma.
2. Denk na over of een nadere verkaveling van de bekostiging mogelijk en wenselijk is.
3. Bepaal welke onderdelen van de bekostiging van de sport wettelijke en/of beleidsmatige verankering behoeven.
4. Beschouw de discussie over de kansspelbelasting ook in het kader van de effecten op de sport.

Voer het gesprek over een passende rolverdeling.

Download het rapport