Zorgvragers vaak positief over aanvragen van Wlz-zorg

Toegang tot zorg vanuit de Wet langdurige zorg

Een onderzoek naar de ervaringen van aanvragers en professionals

Den Haag, 21 februari 2017

• Zorgvragers en naasten vaak positief over het aanvraagproces bij het CIZ

• Behoefte aan meer informatie over Wlz

• Weinig gebruik van onafhankelijke cliëntondersteuning

• Medewerkers van het CIZ positief over indicatiestelling

• Zorg veelal naar keuze geleverd

• In praktijk weinig extra keuzevrijheid om zorg vanuit de Wlz thuis te ontvangen

Om toegang tot de zorg vanuit de Wet langdurige zorg (Wlz) te krijgen moet een zorgvrager voldoen aan wettelijk bepaalde toelatingscriteria en een vastgestelde procedure doorlopen. Zo moeten mensen een blijvende behoefte hebben aan permanent toezicht of 24 uur per dag zorg in de nabijheid, om zorg vanuit de Wlz te kunnen krijgen. BMC heeft onderzocht hoe aanvragers en professionals de toegangsprocedure ervaren. In dit onderzoek staan de ervaringen centraal van 652 aanvragers (zorgvragers of hun naasten), 278 medewerkers van het CIZ en 86 medewerkers van zorgkantoren.

Zorgvragers en naasten vaak positief over het aanvraagproces bij het CIZ

Partners, familie en vrienden zijn vaak degenen die een zorgvrager adviseren om een indicatie voor de Wet langdurige zorg aan te vragen. Ook helpen zij vaak (bij 80% van de zorgvragers in dit onderzoek) bij het aanvragen van een indicatie bij het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). Over het geheel genomen zijn zorgvragers en hun naasten positief over het aanvraagproces. Zij vinden dit klantgericht, zorgvuldig, snel en duidelijk. Wel missen zij informatie over de afhandeling van de aanvraag en zijn zij minder tevreden over de mate waarin CIZ-medewerkers meedenken over de zorg die zij nodig hebben. Ruim een derde van de aanvragers in het onderzoek vond het aanvragen van Wlz-zorg (heel) moeilijk.

Behoefte aan meer informatie over Wlz

Informatie over de Wlz is moeilijk te vinden, onduidelijk en/of onvolledig, volgens een op de vijf aanvragers en hun naasten. Zij missen vooral heldere informatie over de criteria om in aanmerking te komen voor de Wlz, de hoogte van de eigen bijdrage en over de wijze waarop de zorg aangevraagd moet worden.

Weinig gebruik van onafhankelijke cliëntondersteuning

De Wlz voorziet in ‘onafhankelijke cliëntondersteuning’ om aanvragers met een Wlz-indicatie te helpen bij het vinden en organiseren van passende zorg. De Wmo 2015 voorziet in cliëntondersteuning voordat een Wlz-indicatie is ontvangen. Bijna twee derde van de aanvragers in het onderzoek is hier echter niet mee bekend. Van degenen die hiermee bekend zijn, hebben 3 op de 5 gebruikt gemaakt van cliëntondersteuning. Onder meer deze onbekendheid leidt er ook toe dat één op de vijf aanvragers geen gebruik heeft gemaakt van een onafhankelijke cliëntondersteuner, maar daaraan wel behoefte had.

Medewerkers van het CIZ positief over indicatiestelling

Volgens de CIZ-medewerkers in het onderzoek verloopt de indicatiestelling over het algemeen goed. Ook vinden zij dat de beleidsregels voldoende houvast bieden om een indicatie te stellen. Wel merken medewerkers van het CIZ op dat het indiceren van een aantal groepen zorgvragers moeilijk kan zijn.

Veel mensen weten wat ze willen, zorg veelal naar keuze geleverd

Het grootste deel van de aanvragers weet vóór de aanvraag bij het CIZ al of zij de zorg thuis of in een instelling willen krijgen; zelfs ook naar welke instelling zij willen. Er resteert een kleine groep die met hulp van het zorgkantoor moet besluiten welke leveringsvorm en instelling het meest passend is. Bijna alle aanvragers in dit onderzoek krijgen de zorg daar waar zij die willen krijgen (thuis of in een instelling). Ook kan de meerderheid worden opgenomen in de instelling van voorkeur. Als dit niet mogelijk was, komt dit vooral door wachtlijsten. Onder de aanvragers die thuis willen wonen, is een kleine groep voor wie dit door de eigen gezondheidssituatie en de omstandigheden thuis, niet mogelijk is.

In praktijk weinig extra keuzevrijheid

De Wlz dient ook bij te dragen aan de keuzevrijheid van de zorgvragers, onder meer door het aanbieden van meerdere leveringsvormen thuis. Volgens de medewerkers van de zorgkantoren zijn de mogelijkheden om zorg vanuit de Wlz thuis te krijgen in de praktijk niet noemenswaardig toegenomen sinds 1 januari 2015. Zij noemen bijvoorbeeld als reden dat de zorg thuis niet doelmatig geleverd kan worden.

Publicatie onderdeel van landelijke evaluatie Hervorming Langdurige Zorg

Langdurige zorg kan vanuit verschillende wettelijke domeinen worden geboden: de Wet langdurige zorg (Wlz), de Zorgverzekeringswet (Zvw), de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (Wmo) en de Jeugdwet. Dit onderzoek focust op de toegang tot de Wlz. In de publicatie Toegang tot zorg vanuit de Wet langdurige zorg. Ervaringen van aanvragers en professionals beschrijft BMC Advies hoe de toegang tot Wlz-zorg wordt ervaren door zorgvragers, hun naasten en professionals, zoals de medewerkers van het CIZ en de zorgkantoren. Het rapport maakt onderdeel uit van de reeks van de landelijke evaluatie van de Hervorming Langdurige Zorg (HLZ) die het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) verricht op verzoek van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

Download het rapport

Meer informatie

Voor meer informatie of een vrijblijvende afspraak kunt u contact opnemen met Frans Vos, partner bij BMC, via telefoonnummer 06 - 20 53 24 06 of per e-mail naar frans.vos@bmc.nl.