Wet normalisering rechtspositie ambtenaren: aan het werk!

De Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra) bewerkstelligt dat de rechtspositie van ambtenaren grotendeels gelijkgetrokken wordt met die van werknemers met een arbeidsovereenkomst naar burgerlijk recht. Kort gezegd worden de eenzijdig vastgestelde ambtelijke aanstellingen vervangen door tweezijdige arbeidsovereenkomsten, waarop in de meeste gevallen een cao van toepassing is. Het overgrote deel van de ambtenaren valt dan niet langer onder het bestuursrecht, maar onder het burgerlijk recht. Dit heeft onder meer gevolgen voor het ontslagrecht, zowel inhoudelijk als wat betreft het proces. Zo is bij ontslagzaken in de genormaliseerde situatie niet langer de bestuursrechter bevoegd, maar de kantonrechter. 

Overigens zal er materieel, dat wil zeggen: met betrekking tot de inhoud van de huidige ambtelijke rechtspositieregelingen, niet direct veel veranderen. De rechtspositieregelingen worden immers vervangen door cao’s, waarvan de inhoud het resultaat is van een onderhandeling tussen de werknemers- en werkgeversorganisaties.

Verwacht mag worden dat er inhoudelijk zo veel mogelijk aansluiting wordt gezocht bij de huidige ambtelijke arbeidsvoorwaardenregelingen. Bepaalde delen van het ambtenarenrecht blijven van toepassing. Daarbij kunt u denken aan de regels over grondrechten, vertrouwelijkheid en integriteit.

Eén zorg kunnen we wegnemen: geen enkele ambtenaar wordt op 31 december 2019 ontslagen om vervolgens op 1 januari 2020 opnieuw aangenomen te worden. Uitgangspunt is dat de overgang ‘geruisloos’ gaat, dat wil zeggen: ‘van rechtswege’. Dat betekent niet dat er geen werk aan de winkel is. Integendeel, de transitie zal heel wat voeten in de aarde hebben.

Aan het werk

De datum van 1 januari 2020 is nog ver weg. Haast en paniek zijn dus niet nodig. Tegelijkertijd leert de ervaring dat de tijd vaak sneller gaat dan verwacht. Wij adviseren daarom om, mocht dat niet al gebeurd zijn, op korte termijn te bepalen wie er binnen uw organisatie verantwoordelijk zijn voor de transitie naar het civiele arbeidsrecht. Het is belangrijk om de transitie van meet af aan goed te regisseren.

Een routekaart op hoofdlijnen

BMC/Capra: de transitiespecialisten

Capra Advocaten is specialist in het ambtenarenrecht en heeft zich de afgelopen decennia ook ontpopt als specialist op het terrein van het (civiele) arbeidsrecht. BMC biedt adviseurs die hun wortels hebben in de praktijk van gemeenten: met kennis van zaken en gevoel voor politiek-bestuurlijke verhoudingen. Samen kunnen we u dan ook uitstekend ondersteunen bij de voorbereiding op de komende veranderingen.

Oplossingen: het transitiepakket

Het transitiepakket bestaat uit een aantal oplossingen. Alle oplossingen samen maken u ‘Wnra-proof’. Uiteraard kunt u BMC/Capra ook voor de afzonderlijke oplossingen inschakelen.

Keuzeproces cao

Er zal een sectorale cao voor ambtenaren worden afgesloten met de VNG als vertegenwoordiger van u als gemeente.

Overheidswerkgevers kunnen ervoor kiezen om de regie (meer) in eigen hand te houden en zelf een cao tot stand te brengen (een ‘ondernemings-cao’). Op die manier kunt u – binnen de kaders van wat het civiele arbeidsrecht toelaat – zelf bepalen hoe het arbeidsvoorwaardenpakket wordt vormgegeven.

Is dit interessant voor u?

BMC/Capra kan u helpen een weloverwogen keuze te maken.

Scan lokale regelingen

De lokale regelingen binnen uw organisatie omvatten de arbeidsvoorwaarden die aanvullend zijn op de CAR-UWO. Door de invoering van de Wnra wijzigt de grondslag van deze regelingen. Waar voorheen de CAR/UWO van toepassing was, gaat vanaf 1 januari 2020 de nieuwe cao gelden. Uw huidige lokale regelingen hebben dan geen bestaansrecht meer. 

BMC en Capra verzorgen een scan van  uw lokale regelingen en controleren deze op eventuele tegenstrijdigheden met het Burgerlijk Wetboek en de nieuwe CAO Gemeenten. Resultaat van deze scan is dat u weet welke arbeidsvoorwaarden u straks in het personeelshandboek kunt opnemen.

Wanneer u uw lokale regelingen bij ons aanbiedt, voeren wij de scan van uw regelingen uit. U kunt ook de inventarisatie aan ons overlaten, waarbij wij voor u uw lokale regelingen in beeld brengen en vervolgens scannen op verbeterpunten. Het resultaat van de scan is een overzicht van uw lokale regelingen, waarbij de verbeterpunten zijn voorzien van een advies hoe u hiermee om te gaan. 

Personeelshandboek

De volgende stap is: uw lokale regelingen bundelen in een personeelshandboek,  zodat het na de invoering van de Wnra voor uw organisatie duidelijk is welke arbeidsvoorwaarden van toepassing zijn. U kunt kiezen voor een simpele technische omzetting of het compleet opnieuw beschrijven van uw lokale regelingen. In de laatste variant kunt u bijvoorbeeld ook een modernisering van uw arbeidsvoorwaarden meenemen. 

BMC en Capra hebben een tool ontwikkeld waarmee de technische omzetting van uw lokale regelingen naar een personeelshandboek simpel kan worden gerealiseerd. U kunt ook kiezen voor het compleet opnieuw beschrijven van uw lokale regelingen. Ook dan kunnen BMC en Capra u vanuit juridisch en HRM-perspectief adviseren over de modernisering van uw arbeidsvoorwaarden.

Integriteitsbeleid opstellen of aanpassen

Ondanks de normalisering van de rechtspositie van de ambtenaar blijft er sprake van een onderscheiden positie van overheidswerknemers ten opzichte van medewerkers in het bedrijfsleven. Een betrouwbare overheid vergt immers integere medewerkers. Het integriteitsbeleid zal tegen het licht gehouden moeten worden, zodat dit beleid onder het arbeidsrecht functioneel blijft.

Opstellen van documenten

• opstellen van arbeidsovereenkomsten (denk aan incorporatiebeding, etc.);

• opstellen van nieuwe regelingen;

• opstellen cao-teksten.

Scan personeelsdossiers

De ambtelijke aanstelling wordt tijdens ‘het uur U’ van rechtswege omgezet naar een arbeidsovereenkomst naar burgerlijk recht. Alle bestaande rechten en verplichtingen gaan mee over. Het is dus van belang om inzichtelijk te hebben welke rechten en verplichtingen het betreft. BMC/Capra kan u ook hierin ondersteunen. Dat kan op verschillende manieren:

• BMC/Capra screent alle personeelsdossiers. We ontwikkelen een checklist om de analyse zo veel mogelijk te vereenvoudigen. Op basis van de screening formuleren we heldere aanbevelingen voor de overgang naar het arbeidsrecht. Eventueel leveren we u een model aan voor een arbeidsovereenkomst.

• We screenen samen met u een aantal personeelsdossiers, formuleren de aanbevelingen voor overgang naar het arbeidsrecht en bieden u een model arbeidsovereenkomst aan. U neemt zelf de overige dossiers ter hand.

Opleiding

Wij bieden de volgende opleidingen aan. Opleidingen organiseren wij zowel incompany als via open aanbod. Bij ‘incompany’ kunt u ook denken aan het gezamenlijk organiseren van een training, dus samen met andere overheidsorganisaties binnen uw regio.

Introductiebijeenkomst Wnra

De Introductiebijeenkomst Wnra’ is bedoeld voor deelnemers die op hoofdlijnen willen weten wat er verandert door de Wnra en welke consequenties dat heeft voor de organisatie en die niet op de hoogte hoeven te zijn van juridische details. Denk aan bestuurders, leidinggevenden en betrokkenen bij medezeggenschap. De introductiebijeenkomst duurt een dagdeel

Kennissessie Wnra

Onze kennissessie Wnra is bedoeld voor medewerkers met een management, medezeggenschap/OR of P&O functie. Tijdens deze anderhalf uur durende sessie vergaren zij kennis over de Wnra en de gevolgen van de invoering van deze wet. Deelnemers worden meegenomen bij beantwoording van de vraag: 'Hoe kan de Wnra succesvol worden geïmplementeerd?'. 
Tijdens de bijeenkomst wordt besproken hoe de deelnemers de transitie naar de Wnra zo goed en zo soepel mogelijk kunnen laten verlopen en wat daarbij beslist niet mag worden vergeten. De volgende zaken komen (onder andere) aan de orde :

• Totstandkoming, doel en uitgangspunten van de Wnra;
• belangrijkste veranderingen en wat dat concreet betekent voor een organisatie;
• wat verandert er niet;
• bijzonderheden CAO.

Na afloop van de bijeenkomst hebben de deelnemers in voldoende mate kennis van de Wnra en de gevolgen die het heeft voor de organisatie.

Training Wnra en de Wwz

In de ‘Training Wnra en de Wwz’ komen onder meer de volgende vraagstukken aan de orde:

• Wat zijn de gevolgen van de Wnra en de Wwz voor de overheidswerkgever en de ambtenaar?

• Wat zijn de consequenties van de omvorming van ambtelijke rechtspositieregelingen voor het individuele en collectieve arbeidsrecht?

• Welke mogelijkheden van geschilbeslechting zijn er na de omvorming, ofwel: welke mogelijkheden biedt de Wwz?

• Wat zijn de overige consequenties van de Wwz in de praktijk?

• De Wwz in relatie tot ambtelijke rechtspositieregelingen.

De training is bedoeld voor juristen en HR-professionals en duurt een dag.

Basiscursus

Het volgen van de cursus ‘Inleiding arbeidsrecht voor overheidswerkgevers’ biedt u inzicht in het arbeidsrecht dat van toepassing wordt.

Thema’s die aan de orde komen zijn:

• Arbeidsovereenkomsten

• Omgaan met zieke werknemers

• Disfunctioneren

• Beëindigen van een dienstverband

Leergang civiel arbeidsrecht (verdieping)

In 2018 en 2019 beiden wij daarnaast een ‘Leergang civiel arbeidsrecht’ aan. Deze leergang maakt u vertrouwd met de ‘ins and outs’ van het civiele arbeidsrecht. De leergang bestaat uit diverse modules, die al naar gelang de kennisbehoefte kunnen worden afgenomen. De volgende zaken komen zeker aan bod: het aangaan van een arbeidsovereenkomst en de proeftijd, het individueel ontslagrecht en het collectief ontslagrecht.

Er zal steeds eerst worden stilgestaan bij de transitie van het ambtenarenrecht naar het civiele arbeidsrecht. Integriteit krijgt daarbij een prominente plek. Deze leergang is geen ‘standaardcursus’ arbeidsrecht zoals die al veel wordt aangeboden, want ook als op de arbeidsrelatie tussen de overheidswerkgever en de medewerker het civiele arbeidsrecht van toepassing is, blijft het werken bij een overheidsorganisatie bijzondere aandachtspunten met zich meebrengen. Ook deze leergang bieden wij te zijner tijd ‘incompany’ aan.

Communicatie medewerkers

Verder kunt u van ons ook ondersteuning verwachten bij het informeren van de medewerkers. Zij moeten immers geïnformeerd worden over de ophanden zijnde wijzigingen en wat dit concreet voor hen betekent. BMC/Capra zal hiervoor een aantal modelbrieven ontwikkelen.

Meer informatie

Voor meer informatie of een vrijblijvende afspraak kunt u contact opnemen met senior accountmanager Arnoud Luijsterburg van BMC, via telefoonnummer 06-10414270 of per e-mail naar arnoud.luijsterburg@bmc.nl, of Bart Jeroen Boiten, partner bij Capra, via telefoonnummer 06-48181594 of per e-mail naar b.j.boiten@capra.nl. U kunt ook gebruik maken van onderstaand contactformulier.